Kolit, Crohn Hastalığı

Kolit Crohn Hastalığı 

CROHN HASTALIĞI NEDİR?

Sindirim sistemi ağızdan başlayarak anüse kadar devam eden bir sistemdir. Bu sistemin sıklıkla ince bağırsak bölümünün son kısmında görülen Crohn Hastalığı; nedeni bilinmeyen, tamamıyla iyileşmeyen, cerrahi müdahale gerektirebilen ciddi bir rahatsızlıktır. Crohn hastalığı genellikle ince ve kalın bağırsaklarda görülmekle birlikte rahatsızlık sindirim sisteminde ağızdan makata kadar olan tüm sindirim bölgesinde etkili olabilir. Neden olduğu rahatsızlık kişiden kişiye değişebilir. Bazı hastalarda yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir. 

CROHN HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

İshal
Karın ağrıları
Bağırsak tıkanmaları
Ateş
Yorgunluk
İştahsızlık ve kilo kaybı
Tuvaletten sonra bağırsakları hala dolu hissetmek
Sık tuvalet ihtiyacı Crohn hastalığının erken dönemde gösterdiği belirtiler arasındadır.
Erken dönemde tedavi edilemeyen Crohn hastalığında belirtiler zamanla daha da şiddetli hale gelebilir.

Anüs çevresinde ağrı ve anal fistül
Ağızdan makata kadar olan bölgede yer yer ülserler
Eklem ve cilt iltihabı
Kansızlık nedeniyle nefes darlığı gibi belirtiler hastalığın ilerleyen döneminde ortaya çıkabilmektedir.
Çocuklarda büyüme-gelişme geriliği Crohn hastalığının bulguları olabilir. Crohn hastalarının dörtte birinde bağırsak dışı hastalık bulgularıda izlenir. Bunlar en çok deride, eklemlerde, gözde, karaciğer ve safra yollarında, böbrek ve idrar yollarında, damar kalp ve akciğerlerde oluşmaktadır.

CROHN HASTALIĞI NEDENİ

Crohn hastalığına tam olarak sebebi bilinmemekle birlikte;

Bağışıklık sistemi
Genetik faktörler
Çevresel faktörlerin birlikte etkili olduğu düşünülmektedir.
Crohn hastalığının belirtileri genellikle yavaş yavaş gelişir. Hastalığın bazı belirtileri zaman için de şiddetlenebilir.

CROHN HASTALIĞININ TEŞHİSİ

Kan testi
Dışkı testi
Kolonoskopi ve endoskopi ile tanı ve biyopsi
Bilgisayarlı tomografi ve MR
Bazen teşhis için aynı tetkikleri birden fazla yapılmak zorunda kalınabilir.

Crohn hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Şu anda uygulanan tedavi seçenekleri hastalığın şiddetini ve sıklığını azaltmaktadır.

Hastalığın belirtileri göz önüne alındığında ülseratif kolit ile karıştırılabilmektedir. Ancak ülseratif kolit sadece kalın bağırsağı etkilerken Crohn hastalığı sindirim sisteminin her hangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Bunun yanında ülseratif kolit kolon mukozasının en dıştaki doku tabakasını etkilerken, Crohn hastalığı kalın bağırsak dokusunun tüm katmanlarını etkileyebilmektedir.

CROHN HASTALIĞI TEDAVİSİ

Crohn Hastalığının İlaç Tedavisi

Steroid ilaçlar: Sindirim sistemindeki iltihabı azaltmaya yönelik ilaçlardır.
Bağışıklık sistemine yönelik ilaçlar: Bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan ilaçlardır.
Biyolojik ilaçlar: Diğer ilaçlar yardımcı olmazsa, biyolojik ilaçlar olarak adlandırılan daha güçlü ilaçlar gerekebilir.
Bu ilaçların yanında doktora danışarak bazı takviyelerin alınması faydalı olabilmektedir.

Anti-diyareller:  Lif takviyesi içeren ilaçlar ishali hafifletmeye yardımcı olabilir.
Ağrı kesiciler: Yaşanan ağrıları gidermek için doktorun önereceği ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Demir takviyeleri: Kronik bağırsak kanamalarının olduğu durumlarda demir takviyesi tavsiye edilebilir.
B-12 vitamini: Crohn hastalığı, B 12 vitamini eksikliğine neden olabilir. Bu gibi durumlarda B 12 vitamin desteği kullanılabilir
Kalsiyum ve D vitamini takviyeleri: Crohn hastalığı tedavisinde kullanılan steroid ilaçlar osteoporoz riskinde artışa neden olabilir. Bu riski minimuma indirmek için D vitamini ve kalsiyum takviyesi alınabilir.

Crohn Hastalığında Beslenme Tedavisi

Bir Crohn hastalısının uyguladığı ve fayda gördüğü beslenme tarzı başka bir Crohn hastası için uygun olmayabilir.

Lif alımının ayarlanması, yağ ve süt alımının sınırlandırılması, bol su tüketilmesi atakların yaşanmasına iyi gelebilmektedir. Tüketilen hiçbir besin Crohn hastalığına neden olmaz ancak atakların yaşanmasına iyi gelen veya tam tersi atakları alevlendiren besinler olabilir.
Genel olarak, brokoli, karnabahar, fındık, tohum, mısır ve patlamış mısır gibi lahana ailesindeki yiyeceklerle ilgili özellikle atak döneminde daha fazla sorun yaşanabilmektedir.
Baharatlı yiyecekler, alkol ve kafein şikayetleri artırabilmektedir.
Öğünlerde tüketilen besin miktarını azaltarak öğün sayısını artırmak şikayetlerin azalmasında yardımcı olabilmektedir.
Sigara kullanımı Crohn hastalığı şikayetlerini artıracağı gibi hastalığın ilerlemesine de neden olabilir
Stresi, spor, nefes egzersizleri yoga gibi yöntemlerle azaltmak faydalı olmaktadır.

Crohn Hastalığı Sıvı Diyet

Çocuklar ve genç yetişkinler için sıvı diyet atak dönemlerinde darlık durumlarında sikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir. Birkaç hafta boyunca, normal diyetin yerine ihtiyaç duyulan tüm besinleri içeren özel içecekler kullanılabilir.

Crohn Hastalığı Cerrahi Tedavisi

Crohn hastalarının büyük bir çoğunluğu hayatlarının bir döneminde cerrahi tedaviye gerek duyabilmektedir. Sindirim sisteminin hasarlı kısımlarının çıkarılması ve sağlıklı bölümlere yeniden bağlanması cerrahi tedavide ön plana çıkmaktadır. Genellikle agresif ilaç tedavisine cevap vermeyen, komplikasyonlar gelişen hastalarda cerrahi tedavi tercih edilebilir. Bazen cerrahi tedavi, ilaç tedavisine bağlı gelişen yan etki zararlarının önlenmesinde de tercih edilebilir. Crohn hastalıklı çocukların %30 unda görülen gelişme geriliği varlığı, cerrahiyi gerektirebilmektedir.

Hastalığın aniden ağır iltihabi durum ve toksik tablo ile ortaya çıkışı
İlaç tedavisinde başarısızlık
Bağırsakta tıkanma
Komplike fistüller
Kanama
Kanser riski gibi durumlarda cerrahi tedavi gündeme gelmektedir.
Cerrahi tedavi ile hastalıklı kısımları alınan hastaların çoğunda hastalığın yeniden gelişebilmektedir. Hastalar ileri dönemde tekrar cerrahi tedavi görebilmektedir.

CROHN HASTALIĞI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR 

Anne Sütü Crohn Hastalığına Karşı Koruma Sağlar mı?

Crohn hastalığının nedeni bilinmese de oluşumunu genetik ve çevresel faktörler tetikleyebilmektedir. Birinci derece akrabalarda bulunması hastalığın görülme riskini artırmaktadır. Sigara tüketimi de hastalığın oluşmasında etkili olabilmektedir. Anne sütü ile beslenmenin Crohn hastalığına karşı  koruyucu olabilmektedir.  

Crohn Hastalığı Tamamen İyileşebiliyor mu?

Crohn hastalığını tamamen iyileştiren bir tedavi yoktur. Hastalık sonucu çıkan rahatsızlıklara yönelik tedaviler uygulanır. İlaç tedavisi hastalığın bulgularını azaltmak ve hastalığın yeniden alevlenmesini önlemek için verilir. Hastalığın alevlendiği dönemlerde özel beslenme destekleri ve önerileri verilebilir.

KOLİT NEDİR?

Kolit kalın bağırsak olarak bilinen kolonu etkileyen bir hastalıktır. İltihaplanma olarak adlandırılan kolit, kalın bağırsakta tahriş ve şişmeye neden olarak buradaki iç mukozada ülser denen yaralara yol açar. Kolit yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve sürekli kontrol altında tutulması gereken bir hastalıktır.

KOLİT BELİRTİLERİ NELERDİR?

Karın ağrısı veya kramp
Şişkinlik
Kansızlık
İştahsızlık ve kilo kaybı
İshal veya kabızlık
Dışkıda kan
Ateş ve titreme
Kusma
Makatta akıntı
Cilt döküntüleri
Karaciğer fonksiyonlarında bozukluk
Gözde kızarıklık ve yanma hissi
Eklem ağrıları ve eklemlerde şişme

KOLİT NEDENLERİ NELERDİR?

Kolitin birçok nedeni bulunmaktadır. Kolit çeşidine göre nedenleri de farklılık göstermektedir. Birçok kolit çeşidinin nedeni bağırsakların yani kolonun virüs, zararlı bakteri veya parazitler tarafından enfeksiyonlara bağlı iltihaplanmasıdır. Campylobacter, Shigella, E. Coli, Yersinia, Salmonella kolite neden olan en yaygın bakterilerdir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları da kolite neden olmaktadır. Kalın bağırsakta azalan kan akımı veya alerjik reaksiyonlar da kolite yol açabilir. Dünyada kolite neden olan en yaygın parazit enfeksiyonu Entamoeba Histolytica parazitidir. Enfekte suların içilmesiyle bulaşır ve kişiden kişiye rahatlıkla geçebilir.

Tüketilen besinler ve stres kolit rahatsızlığına direkt neden olmaz ancak şikayetlerin alevlenmesini tetikleyebilir.

KOLİT ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Psödomembranöz kolit: Psödomembranöz kolit, kalın bağırsakta Clostridium Difficile bakterisinin aşırı çoğalmasından kaynaklanır. Aslında bu tür bakteriler bağırsaklarda zaten bulunmaktadır. İyi bakterilerin varlığıyla dengelendiği için bir soruna yol açmazlar. Ancak, bazı ilaçlar özellikle antibiyotiklerin kullanımı bağırsaktaki iyi bakterilerin yok olmasına veya sayılarının azalmasına neden olarak kolit oluşmasına zemin hazırlayabilir.

İskemik kolit: Kalın bağırsağın her hangi bir nedenle kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu görülen iltihaplanmadır. İskemik kolit her yaşta gurubunda görülebilmekle birlikte genellikle 64 yaş ve üstü kişilerde daha yaygındır. Kan akışının azalması ishal, ağrı ve ateşe yol açabilir.

Kalp yetmezliği
Diyabet
Kolunun kan akışına zarar veren bir ameliyat geçirenlerde
Radyoterapi tedavisi görenlerde
Damar sertliği hastaları
İnme geçirenler
Kan dolaşımını etkileyen periferik arter hastalığı
Yüksek ve düşük tansiyon
Travma
Sigara içen kişiler
Kansızlık
Kolon kanseri gibi altta yatan nedenler iskemik kolite neden olabilmektedir.
Spastik kolit: Spastik kolik hastalığını nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sinirsel kolit olarak da bilinen spastik kolit genellikle duygusal ve stresli kişilerde daha fazla ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda erkeklere oranla neredeyse 2 kat daha fazla görülen spastik kolit kişide kabızlık ve ishale yol açabilir.

Mikroskobik kolit: Çok sık görülmeyen mikroskobik kolit kolon astarının mikroskop altında incelendiğin zamanlarda belirlenebilir. Kolonoskopi ile teşhisi konulabilen mikroskobik kolitte dışkıda kan görülmez. Mikroskobik kolitin iki türü bulunmaktadır.

Lenfosittik kolit: Kolonun iç kısmında bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositlerin birikimi söz konusudur.

Kolajenöz kolit: Bulaşıcıdır ve kolon astarın hemen altında ek bir kolajen tabakası bulunur.

Kalın bağırsakta oluşan enflamasyon ve kolajen kolondan su emilimini engelleyerek ishale yol açmaktadır. İshalin 2 haftadan usun sürdüğü durumlarda, kilo kaybı yaşandığında ve şiddetli karın ağrılarında doktora başvurmak gerekir.

Alerjik kolit: Daha çok çocuklarda görülen alerjik kolit genellikle inek veya soya sütü alerjilerine bağlı gelişir.

Gaz
Karın ağrısı
Bulantı
İshal ve kabızlık
Kanlı dışkı gibi belirtileri olan çocuklarda kolonoskopi yöntemiyle teşhis konulabilmektedir.
Radyasyon koliti: Kanser tedavisinde görülen radyoterapinin yan etkisi olarak kalın bağırsakların zarar görmesi sonucu ortaya çıkar.

İnflamatuar bağırsak hastalıklarının yol açtığı kolit: İnflamatuar bağırsak hastalıkları Crohn hastalığı ve ülseratif kolittir. İki hastalığın belirtileri birbirine benzemekle birlikte farklılıkları bulunmaktadır.

Crohn hastalığı: Crohn hastalığı genellikle ince ve kalın bağırsaklarda görülmekle birlikte rahatsızlık sindirim sisteminde ağızdan makata kadar olan bölgede etkili olabilir. Neden olduğu rahatsızlık kişiden kişiye değişebilir. Bazı hastalarda yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir. 

Ülseratif kolit: Bağışıklık sisteminin sağlıklı bağırsak dokularına saldırması sonucu oluştuğu düşünülen ülseratif kolit, inflamatuar kalın bağırsak hastalığıdır. Ülseratif kolit kalın bağırsak iltihaplandığı zaman oluşmaktadır. Meydana gelen iltihap kalın bağırsağın iç yüzeyinde ülser yani küçük yaraların oluşmasına yol acar.

Kalın bağırsakta oluşan iltihap, bağırsak içi hareketlerin hızlanmasına neden olur ve sık sık boşalmasına ishale yol acar. 

ÜLSERATİF KOLİT BELİRTİLERİ

Ülseratif kolit hastalığının belirtilerdeki değişkenlik hastalığın derecesine ve inflamasyonun yoğunluğuna göre değişmektedir.

Karın ağrısı ve karından artarak gelen sesler
İshal
Ateş
Rektal ağrı
Kilo kaybı ve iştahsızlık
Makattan kan gelmesi
Eklem ağrısı ve eklem şişmesi
Mide bulantısı
Cilt sorunları
Ağız yaraları
Göz iltihabı gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir.
Atakları çok şiddetli geçiren kişilerde nefes darlığı ve düzensiz kalp atışları da yaşanabilmektedir.

ÜLSERATİF KOLİT TİPLERİ

İnflamasyonun bölge ve derecesine göre farklı ülseratif kolit tipleri bulunmaktadır.

Ülseratif proktit: Rektum ile sınırlı iltihaplanmadır.
Proktosigmoidit; Rektum ve rektuma bitişik kolonun kısa bir bölümünün iltihaplanmasıdır
Sol taraflı kolit: Rektumda başlayan ve kalın bağırsağın sol kısmını içeren iltihaplanmadır.
Pancolit veya Tüm kolonda kolit: Tüm kolonun iltihaplanmasıdır.
Fulminant kolit: Şiddetli kolit atağı

ÜLSERATİF KOLİT NEDENLERİ NELERDİR?

Ülseratif kolite tam olarak sebep bilinmemekle birlikte bağışıklık sisteminin sağlıklı dokuları yabancı olarak görmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Ülseratif kolit nedenleri arasında genetik föktörler de bulunur. Ülseratif kolit genellikle 30 yaşından önce başlamakla birlikte her yaşta ortaya çıkabilmektedir. Çevresel faktörlerin de ülseratif kolit hastalığına neden olduğu yönünde birçok çalışma yapılmışsa da kesin sebep ortaya konulamamıştır.

ÜLSERATİF KOLİT KOLON KANSERİNE NEDEN OLUR MU?

Tedavi edilmeyen veya kontrol altına alınmayan ülseratif kolit kolon kanseri riskini artırmaktadır. Ülseratif kolitin neden olabileceği diğer rahatsızlıklar şunlardır;

Kalın bağırsak duvarını kalınlaşması
Kolonun delinmesi
Bağırsakta kanama
Aşırı su kaybı
Sepsis yani kana bakteri ve toksin karışması sonucu bağışıklık sisteminin çökmesi
Nadiren de olsa karaciğer rahatsızlıkları
Pıhtılaşma riski
Omurilik kemikleri arasında eklem iltihabı
Meydana gelebilir.

ÜLSERATİF KOLİT TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?

Doktor muayenesinden sonra ülseratif kolit teşhisi için farklı test ve tetkikler yapılabilmektedir. 

Kan ve dışkı testi: Kansızlık varlığı, yeterli alyuvar olup olmadığı, kanda enfeksiyon olup olmadığı, dışkıda beyaz kan hücresi varlığı basit testlerle belirlenebilir.
Endoskopi ve kolonoskopi: mide, yemek borusu, ince bağırsak ve kalın bağırsak incelenir. İşlem sırasında biyopsi alınarak detaylı inceleme yapılabilir.
 Sigmoidoskopi: Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ince, esnek endoskop ile incelenir.

Bilgisayarlı tomografi(BT) ve Manyetik Rezonans (MR)

KOLİT TEDAVİSİ

Kolit tedavisi hastalığın nedeni ve tipine göre farklılık göstermektedir.

Psödomembranöz kolit tedavisi

Kullanılan ilaçların neden olduğu Psödomembranöz kolit tedavisinde neden olan ilacın kesilmesi birinci adımdır. Psödomembranöz kolit tedavisine başladığınızda, belirtiler ve semptomlar birkaç gün içinde iyileşmeye başlayabilir. Şikayetlerin devam ettiği durumlarda rahatsızlığa neden olan Clostridium Difficile bakterisine karşı antibiyotik kullanılabilir. Tekrarlayan Psödomembranöz kolit durumlarında farklı ilaçlar ve cerrahi müdahale gündeme gelmektedir. Psödomembranöz kolitin tekrarlamaması için beslenme tarzı önemlidir.

Bol sıvı tüketmek,
Kahve, asitli içecekler ve alkolden uzak durulmalı
Yumuşak, kolay sindirimli yiyecekler seçilmeli
Gün içindeki öğün sayısını çoğaltılmalı
Baharatlı, yağlı veya kızartılmış tahriş edici gıdalardan kaçınılmalı

İskemik kolit tedavisi

İskemik kolit tedavisi yaşanan rahatsızlığın şiddetine bağlıdır. İskemik kolit ataklarının bir çoğu geçicidir ve genellikle kendiliğinden düzelmektedir.

Sıvı diyeti, yakın gözlem ve antibiyotiklerle hafif geçirilen iskemik kolit atakları ayakta tedavi edilebilir.
Bağırsaklara kan akışını sağlamak amacıyla damar açıcı ilaçlar kullanılabilir.
Kan pıhtılaşması olan hastalarda pıhtı çözücü ilaç kullanılabilir
Tedaviden istenilen başarının elde edilmemesi cerrahi müdahaleyi zorunlu kılabilir.
Kalp yetmezliği veya alta yatan başka bir rahatsızlık varsa öncelikle bunun tedavi edilmesi gerekir.
Kan damarlarını daraltabilen migren, hormon ve bazı kalp ilaçları kesilebilir
Kolonun delindiği, bağırsakta tıkanıklığın yaşandığı veya bağırsakta ölü dokunun olduğu durumlarda cerrahi yönteme başvurulmaktadır.

Spastik kolit tedavisi

Strese bağlı olarak geliştiği düşünülen spastik kolit tedavisinde kalın bağırsakta iltihap görülmediği için antibiyotik kullanılmaz. Genellikle kabızlık ve ishal giderici ilaçların kullanıldığı spastik kolit tedavisinde hastalara, stresle mücadele yolları tavsiye edilir.

Mikroskobik kolit tedavisi

Mikroskobik kolitin tedavisi diğer kolit çeşitlerine göre daha kolaydır. Genellikle kendiliğinden düzelebilmektedir. Çok nadir hastada uzun süreli tedavi gerekmektedir. Tedavide genellikle diyet ve ishali hafifletmeye yönelik ilaçlar kullanılır.

Radyasyon kolit tedavisi

Radyoterapinin yan etkisi olarak ortaya çıkan radyasyon kolit şiddetine göre ülseratif kolit gibi tedavi edilir.

Ülseratif Kolit Tedavisi

Ülseratif kolit kronik bir hastalıktır. Ülseratif koliti tedavisi genellikle ilaç, diyet ve cerrahi yöntemi kapsamaktadır.

Ülseratif kolit ilaç tedavisi

İltihap ve şişkinliği azaltmak için antibiyotik, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, biyolojik olarak adlandırılan ilaçlar kullanılabilir. İshal, kanama ve karın ağrısı gibi durumlarda farklı ilaçlar kullanılabilir. Şikayetlere yönelik ilaçlar kullanılırken rahatsızlığın alevlenme sıklığını azaltmaya yönelik ilaçlar da kullanılabilmektedir.

Ülseratif kolit cerrahi tedavisi

İlaç tedavisinden fayda görmeyen ve şikayetleri çok şiddetli olan hastalara cerrahi yöntem seçenek gündeme gelmektedir. Ülseratif kolitin cerrahi tedavisinde kalın bağırsak tamamen çıkartılmaktadır.

Ülseratif kolit diyeti

Tüketilen besinler ülseratif kolit hastalığına neden olmazlar ancak yaşanan şikayetleri azaltıp çoğalmasında etkindirler. Ülseratif kolit hastası bir kişi şikayetleri azaltmaya yönelik diyetlerini zaman zaman değiştirebilir. Ülseratif kolit hastalarında ishal ve kanama şikayetleri su kaydı, elektrolit dengesizliği ve yeterli beslenememe sorunlarına yol açabilir. Şikayetler dengeli beslenme şansını ortadan kaldırdığında gıda takviyelerinin alınması gündeme gelebilir. Alınacak takviyenin muhakkak doktora danışılması gerekir.

Her hasta için aynı diyet uygulanması sorunlara yol açabilir. Yaşanan şikayetlere göre her hasta kendine uygun diyeti uygulamalıdır. Yapılan tetkik ve takiplerin ardından hastaya uygun diyet şekli belirlenmelidir.

Yüksek kalorili bir diyet: Ülseratif kolit hastalarının birçoğu yetersiz beslenme sonucu kilo kaybı yaşamaktadır. Yüksek kalorili bir diyet bu sorunları önleyebilir.
Laktoz içermeyen bir diyet: Ülseratif koliti olan kişilerde laktoz intoleransı da olabilir.
Düşük yağlı bir diyet: Ülseratif kolit, yağ emilimini engelleyebilir. Yağlı yiyeceklerin tüketilmesi şikayetlerin artmasına neden olabilir.
Düşük lifli bir diyet: Bağırsak hareketlerinin ve karında yaşanan krampların azalmasına yardımcı olabilir.
Düşük tuzlu diyet: Hastaların su tutulumunu azaltmaya yardımcı olmak için kortikosteroid tedavisine girdiğinde kullanılır.
Glutensiz diyet: Ülseratif kolit hastalarında  glüten hassasiyeti veya intoleransı varsa uygulanabilir.

SIK SORULAN SORULAR 

Ülseratif kolit şikayetlerini artıran besinler nelerdir?

Tüketilen besinler ülseratif kolite neden olmasa da yaşanan şikayetleri artırabilir. Şikayetleri artıran besinleri bilmek şikayetlerin yaşanma sıklığını azaltabilir. Genel anlamda ülseratif kolit şikayetlerini artıran besinler şunlardır; 

Alkol, bağırsağı harekete geçirerek ishale zemin hazırlayabilir.
Kahve, çikolata ve enerji içeceklerinde bulunan kafeinden uzak durulmalıdır.
Laktoz intoleransı da olan hastalarda ülseratif kolite benzer belirtilere neden olabileceğinden süt ürünlerinden kaçınılmalıdır.
Kuru fasulye, bezelye ve baklagillerin hepsi lif bakımından yüksektir ve bağırsak hareketleri, karın krampları ve gazı artırabilir.
Kurutulmuş meyveler, meyveler, ülseratif kolit şikayetlerini artırabilir.
Kükürt veya sülfat içeren gıdalar fazla gaz üretimine neden olabilir. Sülfat, bira, şarap, bazı meyve suları, süt, yumurta, peynir, hurma, kuru elma ve kayısı, badem, buğday makarnası, ekmek, yer fıstığı, turpgiller, kuru üzüm, kuru erik, kırmızı et gibi birçok gıdada bulunabilir.
Atak dönemlerinde yüksek lifli gıdalar
Özellikle yağlı etler, ülseratif kolit semptomlarını tetikleyebilir.
Fındık, fıstık ezmesi, tahin gibi gıdalar kramp, şişkinlik ve ishale neden olabilir.
Patlamış mısır, ince bağırsak tarafından tamamen sindirilemediği için bağırsa hareketlerini hızlandırabilir.
Sarımsak ülseratif kolit şikayetlerini artırabilir.
Şekersiz sakız ve şekerlemeler, elma, armut, şeftali ve kuru erik bazı meyve ve meyve suları.
Çikolata sindirim sistemini tahriş edebilir
Brokoli, kereviz, lahana, soğan ve Brüksel lahanası gibi sert sebzeler sindirilmesi zor olabilir.
Kavun ve karpuz ülseratif kolit şikayetlerini artırabilir.
Ülseratif kolitli birçok hasta mısır ve mantarları sindiremeyebilir.
Rafine şeker bağırsak içine daha fazla su çekebilir ve ishale neden olabilir.
Baharatlı yiyecekler, sıcak soslar ve biber pek çok insanda ishale neden olabilir
Glütene duyarlılık, gluten kişilerde ülseratif kolite benzer belirtiler yaşatabilir.

Ülseratif kolit şikayetlerine iyi gelen gıdalar nelerdir?

Ülseratif koliti tedavisinde tüketilen gıdaların etkisi atakların sıklığı ve şiddetini azaltmaya yöneliktir.

Somon ve ton balığı, şikayetler sırasında iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek omega3 yağ asitlerini içerir. Uskumru, ringa balığı, sardalya, keten tohumu yağı, keten tohumu ve ceviz de omega 3 bakımında zengindir.
Kızılcık, vitamin bakımından zengindir. Antioksidan etkisi de olan kızılcık iltihaplanmalara ve ishale iyi geldiği bilinmektedir.
Melisa çayı ülseratif kolit şikayetlerini hafifletebilir.
Yağsız et ve kümes hayvanları, ülseratif kolit alevlenmelerinden sonra tavsiye edilir.
Yumurtalar
Soya bazlı protein vejetaryenler ve veganlarda hayvansal protein yerine kullanılabilir.
Genellikle yoğurt, kefir, lahana turşusu gibi probiyotikler , sindirime yardımcı olabilecek iyi bakterilerdir.
Avokado, iyil bir protein ve sağlıklı yağ kaynağıdır .
Şekersiz elma püresi yumuşaktır ve ülseratif kolit atakları sonrası iyi gelebilir.
Yulaf ezmesi
Havuç suyu A vitamini ve antioksidan bakamından zengin olduğu için tüketilebilir.
Muz, kiraz, şeftali ülseratif kolit hastaları tarafından rahatlıkla tüketilebilecek meyveler arasındadır.
Zerdeçal, ülseratif kolit şikayetlerine iyi gelmektedir. Zerdeçal baharatının içinde bulunan curcumin maddesinin ülseratif kolit hastalığına iyi geldiğine yönelik yapılan çalışmalar bulunmaktadır.
Ülseratif kolit için tavsiye edilen doğal yöntem ve bitkisel besin takviyelerini kullanmadan önce muhakkak doktora danışmak gerekir. Doğal yöntem olarak tabir edilen otlar ve takviyeler yan etkileri nedeniyle tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

Ülseratif kolit hastaları için probiyotiklerin kullanımıyla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Sindirim sisteminde bulunan yararlı bakterilerin artırılmasının hastalığa iyi gelebileceği düşünülmektedir ancak bilimsel çalışmalarda bununla ilgili somut bir kanıt bulunamamıştır.

Ülseratif kolit şikayetlerini arttıran besinleri nasıl anlarım?

Ülseratif kolit hastalarının günlük yiyecek listesi tutmasında fayda vardır. Günlük tüketilen besinlerin ardından hissedilen belirtiler bir deftere not edilmelidir. Bu yolla şikayetlerin artmasına neden olan besinlerin listesini çıkarmak mümkündür. Bu listeyi doktor ve diyetisyenle paylayarak dengeli ve yeterli beslenmeyi sağlarken şikayetleri tetikleyecek gıdalardan uzak durulabilir.

Besinler haricinde ülseratif kolit şikayetlerini neler arttırır?

Tüketilen gıdaların yanında çevresel faktörler de ülseratif şikayetlerini artırabilir. Stres, ülseratif kolite neden olmamakla birlikte yaşanan şikayetlerin artmasına zemin hazırlayabilir. Alınan bazı ilaçlar, ülseratif kolit şikayetlerinin şiddetli geçmesine yol açabilir.

Ülseratif kolit atakları ne kadar sürer?

Ülseratif kolit ataklarının yaşanmasına neyin yol açtığı tam olarak bilinmemektedir. En yaygın olarak karşılaşılan neden tedavi için alınan ilaçların aksatılması olarak karşımıza çıkmaktadır. Stres ve tüketilen gıdalar da ataklarının yaşanmasında etkili rol oynamaktadır. Ülseratif kolit atakları kişiden kişine değişmekle birlikte birkaç günden birkaç aya kadar sürebilir.

Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit (İltihabi Bağırsak Hastalıkları) Nedir?

İnflamatuar (iltihabi) bağırsak hastalıkları nedeni kesin olarak bilinemeyen, bağışıklık sisteminde sorunlar, kalıtımsal nedenler ve çevresel faktörler ile oluştuğu düşünülen crohn hastalığı ile ülseratif kolit hastalıklarını tanımlamak için kullanılıyor. Crohn ve ülseratif kolit birbirinden hem yakınmalar hem de bağırsak tutulumları açısından farklıdır.

Ülseratif kolit, kalın bağırsakla sınırlı kalıp, arada sağlam bağırsak iç yüzeyi bırakmaksızın yaygın şekilde bir tutulum gösterirken, crohn hastalığı ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemi iç yüzeyini tutabiliyor. Her iki hastalık da ani alevlenme ve iyileşme dönemleriyle seyrediyor.

Bu hastalıklar birçok sindirim sistemi dışı yakınmalara da sebep oldukları için sistemik yani tüm vücudu ilgilendiren hastalıklar olarak kabul ediliyor. 

Ülseratif Kolit Nedir? 

Ülseratif kolit, en basit şekilde, “kalın bağırsağın iç yüzünü döşeyen tabakanın ödemli, ülserli ve iltihaplı hastalığı” olarak tanımlanıyor. Lezyon, yani yaralar, tipik olarak yüzde 95 olguda bağırsağın son bölümü olan rektumdan başlıyor ve kalın bağırsağın başlangıcına doğru yayılıyor.

Tutulum devamlılık gösterdiğinden, hastalığın başladığı ve bittiği yer arasında sağlam bölge bulunmamaktadır. Hastalarda, yüzde 80 olguda sadece rektum veya “rektosigmoid bölge” içeren kalın bağırsağın sol kısmında tutulum görülür.

Ülseratif kolit, bağırsağın tutulum yerine göre farklı isimler de almaktadır. Sadece rektumun tutulması “ülseratif proktit”, sadece rektum ve sigmoid kolon tutulması ise “distal tutulumlu ülseratif kolit” olarak adlandırılır.

Hastalık, dalak köşesine kadar olan bölge tutulursa ”sol kolon tutulumlu”, çekuma (kalın bağırsağın sol yarısı) kadar olan tüm kalın bağırsak tutulursa “pankolit veya yaygın tutulumlu ülseratif kolit” şeklinde tanımlanmaktadır.

Crohn Hastalığı Nedir?

Crohn hastalığı en basit şekilde, yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsaklardaki bir veya birkaç bölümü tutabilen, tutulan bölümde kalınlaşma ve ülserlere yol açan bir iltihabi bağırsak hastalığı olarak tanımlanmaktadır. 

Crohn hastalığı tipik olarak, ince bağırsağın son kısmı veya kalın bağırsağı tutsa da, ağızdan anüse kadar, genellikle parçalı atlamalı tarzda, tüm sindirim sistemini etkilenebilmektedir. Hastalık nedeniyle, anüs bölgesinde “fissür” adı verilen çatlaklar ve “fistül” olarak isimlendirilen iltihap akan tüneller de sıklıkla görülebilmektedir. Hastalık, iyileşmeler ve alevlenmelerle seyretmektedir.
Alevlenme döneminde, genellikle daha önce tutulmamış bağırsak bölümlerinin tutulumu gözlenebilir. Hastalıklı bölgeler birkaç santimetre uzunlukta olabileceği gibi bir metreyi aşan uzunlukta da olabilmektedir.

Tutuluma bağlı gelişen kalınlaşmalar, hastalığın olduğu bölgede bağırsak kanalının darlaşmasına yol açabilir.

Belirtiler

İltihabi Bağırsak Hastalıklarının Belirtileri

Ülseratif Kolit Hastalığının Belirtileri Nelerdir? 

Kramp şeklinde karın ağrıları
İshal ve ishalle birlikte kanama
Dışkıyla birlikte sümüksü akıntı
Sık dışkılama ihtiyacı
Kansızlık
İleri yaştaki bazı hastalarda kabızlık
İştahsızlık

Crohn Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Crohn hastalığı tutulan bölgeye göre hastalarda çok değişik bulgulara yol açabilir. En sık gözlenen belirtiler, karın ağrısı ve ishaldir.

Crohn hastalığı’nın aktif döneminde, hastalar yorgunluk, halsizlik hissederken ateşleri yükselebilir, istemsiz kilo kaybı görülebilir. İştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda gelişme geriliği ve açıklanamayan ateş diğer görülebilecek belirtilerdir.

Anal bölge tutulumunda anüs çevresinde çatlak, iltihaplı akıntı yapan fistüller, apseler hastalığın diğer bulgularındandır. Bazen bu şikâyetler karın ağrısı ve ishal olmadan da görülebilmektedir.

Karın ağrısı, karında şişlik
İshal ya da kabızlık
Dışkıyla kan gelmesi
Yorgunluk, halsizlik
İştahsızlık
Kilo kaybı
Ateş
Anüste çatlak, apseler ve akıntılar

Tanı Yöntemleri

İltihabi Bağırsak Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, diğer pek çok hastalıkla karışabilen belirtileri nedeniyle, yıllarca gizli kalabilen hastalıklar arasındadır. Bu nedenle, doğru ve kesin bir teşhisin gerçekleştirilmesi, vakit kaybedilmeden tedavi sürecine başlanması oldukça önem taşır. Hastalık kronikleştikçe tedavisi zorlaşmaktadır. 

Kolit ve Crohn hastalığının tanısı patolojik incelemeyle konulmakla birlikte, hastalığın gidişatını değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Endoskopik İşlemler
Kolonoskopi
Gastroduoendoskopi
Enteroskopi
Kapsül endoskopisi
Radyolojik Tetkikler
Röntgen
MR
BT

Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Kesin tanının konması için başvuran hastaların şikayetleri dinlenir ve hikayesinde kalın bağırsaktan kanamayla birlikte görülen ishal ya da kabızlık ve bunlara eşlik eden karın ağrısı, ülseratif kolit olabileceği şüphesini akla getirir. Ardından 
Kan tahlili
Dışkı tahlili
Kolonoskopi
Bağırsak mukozası biyopsisi
BT ve MR görüntüleri
Yapılarak tanı konur

Tedavi Yöntemleri

İltihabi Bağırsak Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir? 

İnflamatuar bağırsak hastalıklarında, hastaya göre planlanmış bir tedavi düzenlenir. Bu nedenle de, tedavinin bir gastroenteroloji uzmanı tarafından takip edilmesi gerekir.
Gerektiğinde ilaç değişikliklerinin yapılması ve kullanılan ilaçların tüm özelliklerini bilinmesi büyük önem taşır.

Ayrıca cerrahi tedavinin gerekli olup olmadığı, ne zaman ve nasıl yapılması gerektiği de gastroenterolog ve inflamatuar bağırsak hastalıkları konusunda uzmanlaşmış cerrah tarafından birlikte değerlendirilerek verilmesi gerekmektedir.