Kolon Polipleri, Kolon Kanseri

Kolon polipleri 

Kolon Tümörleri  Kolon ve Rektum Kanseri 

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ NEDİR?

Kolon kanseri, kolonun iç astarı bulunan hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi ile kalın bağırsakta başlayan kansere verilen isimdir. Kolon ve rektum kalın bağırsağın en uzun kısmıdır. Kalın bağırsak ise sindirim sisteminin son kısmıdır. Sindirim sistemi vücuda giren besinleri parçalayarak kullanılmasını sağlar.

Kolon kanseri her yaşta görülebilse de genellikle yaşlı yetişkinleri etkiler. Kolonun içerisinde yer alan polip adı verilen küçük hücre kümelerinin oluşmasıyla meydana gelir. Bu polipler genellikle kanserli değildir fakat bazıları zamanla kolon kanserine dönüşebilir. Polipler vücutta belirti vermediğinden düzenli olarak tarama testleri yaptırmak bu noktada büyük önem taşır. Poliplerin kansere dönüşmeden bulunup çıkarılması kanserin önlenmesine yardımcı olmaktadır. Kolon kanserine kolorektal kanser olarak da adlandırılır. Bu terim kolon kanseri ile rektumda başlayan rektum kanserini birleştirir.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ NEDEN OLUR?

Kolon kanserinin oluşumunda; aşırı yağlı, kırmızı et ağırlıklı beslenme, şişmanlık, sigara ve alkol tüketiminin yanı sıra polipler etkilidir. Tarama kolonoskopileri sırasında kalın bağırsakta polip görüldüğünde kanserleşmeden alınarak hastalığın önlenmesi mümkün olmaktadır. Kadınlarda meme ve yumurtalık kanseri hikayesi bulunmasında bu kişilerde kolon kanseri riskini artırmaktadır. 

Meme ve yumurtalık kanseri olan kişilerde de 50 yaşını beklemeden kolon kanseri açısından tarama yapılması önerilmektedir.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kolon kanserinin 3 ana belirtisi dışkıda kan, kabız ya da ishal olma gibi bağırsak alışkanlığındaki değişiklikler ve karın ağrısıdır. Dışkının incelmesi, dışkıda ve makatta kan, siyah dışkılama, istenmeyen kilo kaybı ve bağırsakların boşalmadığı hissi de bağırsak kanserinin belirtiler arasında değerlendirilir.

 Kolon (bağırsak) kanserinde görülen belirtiler şunlardır:

İshal, kabızlık ya da bağırsakların boşalmadığı hissi gibi dışkılama alışkanlığında değişiklikler
Dışkıda incelme ve renk değişimi gibi görünüm ve kütlede değişiklikler
Dışkıda kan
Karın ve mide bölgesinde geçmeyen gaz, kramp veya ağrı
Bağırsaklarda kanama kaynaklı anemiye bağlı yorgunluk, nefes darlığı ve ciltte soluklaşma
İstem dışı kilo kaybı
Dışkılamaya rağmen bağırsakların boşalmadığı hissi
Yutma güçlüğü
Yemek yerken çok çabuk doyma hissi
Sık sık geğirme ihtiyacı hissetme
Mide bulantısı
Göz akı ve ciltte sararma
Dışkıda yumurta akı görünümlü salgı
Dışkılama alışkanlığında değişiklik
Kolon kanserinde lümen adı verilen bağırsak hareketlerinin geçiş yolu tümör kaynaklı olarak daralır ve büyüyen tümör derin katmanlara yayılabilir. Kolon kanserinin yarattığı bu etki bağırsak dışkılama alışkanlığında değişime neden olur ve kişide kabızlık, ishal ya da bağırsakların boşalmadığı hissi gibi düzeni değişen bağırsak hareketleri oluşmaya başlar.

Dışkıda incelme ve renk değişimi

Kolonda oluşan tümör kolonu tıkayabilir. Kolonda oluşan bu tıkanma dışkının geçeceği alanı kısıtladığı için dışkı normal formuna göre daha ince, kurşun kalem benzeri bir şekilde çıkar.

Dışkıda kan bulgusu

Kolon kanserinde sindirim sisteminde kanama meydana gelir. Sindirim sisteminde oluşan bu kanama dışkıda görünür. Zamanla artan kan kaybı ayrıca kırmızı kan hücresi sayısının azalmasına yani anemiye de yol açar.

Karın bölgesinde geçmeyen gaz, kramp veya ağrı

Kolon veya rektal tümörün sıvı veya katı atık ya da gazın geçişini engellemesine bağlı oluşan bağırsak tıkanıklığı karında ağrı, kramp ve şişkinliğe neden olur.

Yine ayrıca bağırsağın sağ tarafını tutan kolon kanseri ile sol tarafını tutan kolon kanseri farklı belirtiler verebilir. Bağırsağın sol tarafı daha dar bir bölge olması nedeni ile bu bölgenin kanserlerinde daha çok dışkıda incelme, kanama, dışkı düzeninde değişme gibi şikayetler görülürken, sağ tarafta ise bağırsak daha geniş olduğundan, kanser burada sinsi bir şekilde ilerlemekte, belirti vermesi daha uzun sürmektedir.

Bu belirtileri yaşıyorsanız uzman bir doktora başvurmanız erken tanı için önemlidir.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİNİN EVRELERİ NELERDİR?

Kolon kanserinin beş aşaması bulunur. Bu dört aşamadan üçünün üç alt aşaması vardır. Kolon kanseri evreleri şu şekildedir:

Evre 0: Uzman doktorlar bu aşamaya in situ karsinoma diyebilmektedir. Bu aşama kolon duvarının en iç tabakası olan mukozanızda anormal ya da kanser öncesi hücrelerinin oluşmasıdır.

Evre I: Bu aşamada kolon kanseri bağırsak duvarına doğru büyüyerek kas tabakasının ötesine ya da yakın lenf düğümlerine yayılma göstermiştir.

Evre II: Kanser bağırsak duvarına doğru yayılmış fakat yakındaki lenf düğümlerine yayılmamıştır. Evre II’nin üç türü bulunur:

Evre IIA: Kanser kolon duvarının çoğuna yayılma göstermiştir fakat duvarın dış katmanına kadar büyümemiştir.
Evre IIB: Kanser, kolon duvarına dış katmanına ya da duvarın içine yayılma gösterir.
Evre IIC: Kanser yakınlardaki bir organa yayılma göstermiştir.
Evre III: Bu aşamada kolon kanseri lenf düğümlerine yayılma göstermiştir. Evre III kolon kanserinin de üç alt aşaması bulunur.

Evre IIIA: Kolon duvarının birinci veya ikinci katmanlarında kanser bulunur ve ortalama olarak bir ila dört lenf düğümüne yayılmıştır.
Evre IIIB: Kanser kolon duvarının nerdeyse tamamını etkiler.
Evre IIIC: Kolonun dış katmanında ya da lenf düğümlerinde kanser vardır. Yakındaki bir organa ve lenf noduna yayılan kolon kanseri aşamasıdır.
Evre IV: Kolon kanserinin metastaz yaparak vücudun karaciğer, akciğerler veya yumurtalıklar gibi diğer bölgelerine yayıldığı aşamadır.

Evre IVA: Bu aşamada kolon kanseri bir organa ya da lenf düğümlerine yayılmıştır.
Evre IVB: Kanser birden fazla uzak organa ve daha fazla lenf noduna yayılma göstermiştir.
Evre IVC: Kanser uzak organlara, lenf düğümlerine ve karın dokusuna yayılmıştır.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ

Kolon (kalın bağırsak) kanseri, yaşam tarzı, çevresel etkenlerdeki değişiklikler ve kalıtsal genetik faktörler nedeniyle oluşabilir. Kolon kanseri risk faktörleri şöyle sıralanır:

Genetik faktörler

Ailesinde daha önce kolorektal kanser görülen kişinin kanser riski fazladır. Kalıtsal genetik faktörler, risk oranını arttırır. Genetik kolorektal kanserler hastalığın sadece %5-10’u oluşturmasına rağmen, bu genetik faktörleri taşıyan insanların hastalanma yaşı diğer kolon kanseri hastalardan daha gençtir ve daha fazla yaşamsal risk taşır

Yaş

Kolon kanseri riski yaşla birlikte artar çoğunlukla 50 yaş üzeri kişilerde görülür. 60 yaşın üzerindeki hastaların kolon ve rektum kanserlerine yakalanma oranı, 40 yaş altındaki kişilere göre 10 kat daha fazladır.

Bağırsak iltihapları

Enfeksiyona bağlı olarak kolon mukozasında oluşan ülser yani ülseratif kolit ile ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin herhangi bir bölümünde yer alan aralıklı iltihaplar ile ortaya çıkan Crohn hastalığı olmak üzere iki çeşit iltihap bulunur.

Beslenme

Posasız gıda tüketimi, kabızlığı artırarak dışkının uzun süre bağırsak içinde kalmasına ve o bölgenin kanserleşerek kolon kanseri oluşmasına neden olur. Şarküteri ürünleri, salamuralar, tütsülenmiş etler, mangal türü yiyecekler ve kızartmalar, kabızlık yapan yiyeceklerdir

Obezite

Kadın ya da erkek fark etmeksizin, aşırı kilo kolon kanseri riskini artırır.

Sigara

Yapılan birçok araştırmalarda sigara tüketimi ile kolon kanseri arasında ilişki olduğunu belirtilmiştir.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Kalın bağırsak kanserini erken evrede saptamanın en etkili yolu düzenli olarak yaptırılan endoskopik incelemelerdir. Bunların başında ise kolonoskopi gelmektedir. Kolonoskopi, hem mevcut bir tümörü erken evrede belirleme hem de kansere yol açabilecek polip ve benzeri sorunları daha kanserleşmeden tespit edip kişiyi kanser gelişiminden koruyabilecek özellikte bir işlemdir. 45 yaşın üzerindeki her bireyin risk durumlarına, kişisel sağlık hikayelerine, aile öykülerine göre 2-5 yıllık aralıklarla kolonoskopik incelemeden geçmeleri önerilir.

Kolon kanseri tanısı uzman hekimler önderliğinde bazı testeler ile konur.  Hastanın doktora başvurması ve fiziki muayenenin ardından sırasıyla aşağıdaki testler yapılabilir:

Dışkıda gizli kan incelenmesi: Son derece basit bir testtir, küçük miktarda dışkı örnekleri laboratuvarda incelenir.
Radyolojik tetkikler: Çift kontrastlı kolon grafisi ve bilgisayarlı tomografi yapılmaktadır.
Laboratuvar tetkikleri: Tam kan sayımı, biyokimyasal tetkikler yapılmaktadır. Bunların arasında CEA (Karsinoembriyonik antijen) tetkiki kalın bağırsak kanserlerinde kanda yükselebilen ve tanıya yardımcı olan testlerden birisidir.
Kesin tanı için endoskopik tetkikler: Rektoskopi, sigmoidoskopi, kolonoskopi ve biyopsi yapılmaktadır. Görülen lezyondan parça alınması ve patolog tarafından incelenmesi yapılır.
Kişinin ailesinde 50 yaşından erken kalın bağırsak kanseri vakası varsa, 40 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırması şarttır. Kolonoskopinin 5 yılda bir kez tekrarlanması çok önemlidir. Bunun yanında yılda bir kez dışkıda gizli kan bakılması da kanserin belirleyiciliği ve erken tanısı için çok önemlidir. Eğer kişinin ailesinde kalınbağırsak kanseri yoksa 45 yaşından itibaren düzenli olarak 5 yılda bir kolonoskopi yaptırması uygun olur.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİNDEN NASIL KORUNULUR?

Kolon kanserine karşı sağlığınızı korumanıza yardımcı olacak 6 yol şöyle sıralanabilir:

Kanser taraması yaptırın

Kanser taramaları, belirti ve semptomlar gelişmeden önce kanseri araştıran testlerdir. Bu testler, tedavilerin başarılı olma ihtimalinin daha yüksek olduğu kolon veya rektum kanserini daha erken tespit edebilir.

Bol miktarda sebze, meyve ve tam tahıl tüketin

Sebze, meyve ve tam tahıl içeren besinlerden yararlanmak kolon veya rektum kanseri riskinin azalmasını sağlar.

Düzenli olarak egzersiz yapın

Hareket etmek diğer kanser türlerinde olduğu gibi kanser riskinizi azaltmanıza yardımcı olur.

Kilonuzu kontrol altına alın

Daha sağlıklı beslenmek ve fiziksel aktiviteyi arttırmak kilo kontrolünü sağlar ve sizi kolon kanserine karşı korur.

Sigara içmeyin

Sigara içen kişilerin kolon veya rektum kanserine yakalanma olasılığı sigara içmeyen kişilere göre daha yüksektir.

Alkolden kaçının

Alkol kullanımı kolon kanseri riskini artırmaktadır.

Yeterli oranda vitamin alın

Kalsiyum ve D vitamini yeteri kadar vücuda alınması kolon kanserine karşı korunmak açsısından önemlidir.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Kolon kanseri tedavisi kanserin hangi evrede bulunduğuna bağlıdır. Kolon kanserinde ilk tedavi yöntemi cerrahi müdahele ile kanserli dokunun çıkarıldığı ameliyattır. Patolojik sonuçlara göre ameliyattan sonra kemoterapi de uygulanabilir.

Kolon kanserinde uygulanan tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:

Polipektomi: Bu ameliyat kolonda yer alan kanserli polipleri ortadan kaldırılması amaçlanır.
Kolektomi (rezeksiyon): Uzman doktor kolonun tümör içeren bölümünü ve çevredeki bazı sağlıklı dokuları çıkarır. Anastomoz adı verilen bir prosedürle sağlıklı kolon bölümlerini yeniden birleştirecekler.
Kolostomili ameliyatı: Uzman doktor kolonun tümör içeren bölümünü çıkarır fakat kolektomideki gibi sağlıklı kolon bölümlerini birleştiremez. Bunun yerine kolostomi yaparak bağırsağı karın duvarınızdaki bir açıklığa taşır ve böylece idrar bir torba içinde toplanır.
 Radyofrekans ablasyonu: Bu tedavi yöntemi ile kanser hücrelerini yok etmek için ısı kullanılmaktadır.
Kemoterapi: Kolon kanserine neden olan tümörleri küçültmek ve semptomlarını hafifletmek için kemoterapi ilaçlarını kullanabilir.
Hedefe yönelik tedavi: kolon kanseri hücrelerinin büyümesine ve çoğalmasına neden olan genleri, proteinleri ve dokuları hedef almaktadır.

KOLON (BAĞIRSAK) KANSERİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Kolon kanseri evreleri nelerdir?

Kolon kanseri dört evreden oluşur. Birinci evrede kanser bağırsak mukozasına yayılmıştır. Evre 2'de tüm bağırsak katlarına kanser yayılmıştır. Evre 3'te kanser lenf bezlerine yayılır. Evre 4'te karaciğer, karın zarı ve akciğer gibi yerlere sıçrama olur.

Kolon kanseri 1. evre belirtileri nelerdir?

Kolon kanserinin 1. evre belirtileri, kabızlık, ishal, dışkı renginde ve şeklinde değişiklik, dışkıda kan, anüste kanama, aşırı gaz ile birlikte karın kramplarıdır.

 Hayatın her evresinde görülebilecek kolon kanseri sıklıkla ileri yaşlarda görülür. Temelde ileri yaş faktörünün önemli olduğu kolon kanserinde genetik yatkınlık, hareketsizlik, aşırı kilo, alkol, tütün kullanımı ve aşırıya kaçan işlenmiş et tüketimi başlıca risk oluşturur.

Kolon kanserinin en önemli belirtisi nedir?

Kolon kanserinde kalın bağırsağın makat bölgesine yakın olan 15 cm’lik kısımdan gelen kanama en önemli belirtileri arasında yer almaktadır. Ancak kalın bağırsağın ince bağırsağa yakın olan başlangıç kısmından kaynaklanan kolon kanserleri, makattan daha çok gizli kanama ile kan kaybına yol açar ve kansızlık ile kendini gösterir.

Kolon kanseri kanaması nasıl olur?

Kolon kanseri belirtileri arasında yer alan makatta kanama taze, parlak kırmızı şeklinde olabilmektedir.

Kolon kanseri tamamen iyileşir mi?

Kanser türlerinin birçoğunda hastalığın farklı organlara yayılma ve sıçrama durumu söz konusu olabilir. Genellikle kolon kanseri karaciğere metastaz yapabilir. Bu durumu önlemek için ameliyat sonrası kemoterapi uygulanabilmektedir.

Kolon kanseri ameliyat sonrası tekrarlar mı?

Kolon kanserinde ameliyattan sonra hastalığın evresine göre koruyucu olarak tekrarlamaması için kemoterapi uygulanır.

Kolon kanseri ölüm riski nedir?

En sık görülen kanser türü olan kolon kanseri, hem erkeklerde hem de kadınlarda kansere bağlı ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer almaktadır. Ancak kolonoskopi taramaları, erken teşhis ve tedavi ile kolon kanseri gelişmesi, ölüm riski azaltılabilir.

Kolon kanseri ağrısı nerede olur?

İshal ve kabızlığın belirti olarak ortaya çıktığı kolon kanserinde sık olarak lavaboya çıkma isteği ve şiddetli karın ağrıları yaşam kalitesini olumsuz etkiler. 

Ailesinde kolon kanser veya polip öyküsü olmayan kişiyim. Kolon kanseri için test yaptırmaya başlamalı mıyım?

Genetik geçiş ile hastalıkların bir sonraki kuşağa aktarılması olasıdır. Ancak aile öyküsünün olmaması kolon kanserinin görülmeyeceği anlamına gelmez. Buna bağlı erken dönemde kontrol amaçlı dahi olsa test yaptırılmalıdır.

Polipler kolon kanseri olacağım anlamına mı gelir?

Polipler genellikle iyi huyludur. Ancak poliplerin kansere neden olup olmayacağı kısmı uzman hekim takibinde mutlaka değerlendirilmelidir.

Kolon kanseri genetik midir?

Çevresel faktörlerin önemli yer tuttuğu kolon kanserinde bazı genetik bozuklukların ebeveynlerden bir sonraki kuşağa aktarılması olasıdır. Genetik bozukluklar ise çevre faktörü ile gelişebilir.

Kolon kanserini önlemek için ne tür bir diyet takip etmeliyim?

Uzmanlar tarafından Akdeniz tipi beslenme şeklinin kolon kanserini önleme noktasında önem rol üstlendiği düşünülmektedir. Yapılan araştırmalara göre aşırıya kaçan kırmızı et tüketimi kolon kanserini tetikleyebilmektedir. Akdeniz tipi beslenme biçimine göre ise kırmızı et tüketimi minimum seviye indirilerek sıklıkla sebze ağırlıklı beslenilir. Günlük yaşamda taze meyvelerin ve sebzelerin pişirilerek tüketilmesi ise bu beslenme tarzının bir parçasıdır.

Kolon kanseri kimlerde görülür?   

İleri yaşta, hareketsiz yaşamı olanlarda, aşırı kilolularda, alkol veya tütün kullananlarda, işlenmiş et ürünü tüketenlerde daha yaygın görüldüğü belirtilmektedir.

Kolon kanseri kan tahlilinde belli olur mu?  

Tek başına kan tahlili ile kolon kanseri teşhisi konulmaz. Ek tetkikler gerekmektedir.

Kolon kanseri neden meydana gelir?  

 Kolorektal kanserin nedenleri; yaşam tarzı, yanlış beslenme, aşırı kilo, çevresel etkenlerdeki değişiklikler ve kalıtsal genetik faktörler olarak sıralanabilir

4 evre kolon kanseri iyileşir mi?     

Evre 4'te ameliyat yapılması tercih edilmez. Kemoterapi ve radyoterapi ile kanserli hücrelerin küçültülmesi amaçlanmaktadır. Her 4 evre hastanın tedavisi ve seyri aynı değildir. Hastalığın yayılımına ve tedavilere verdiği yanıta göre değişir.

Kolon kanseri iyi huylu olur mu?        

Kolon kanseri, kalın bağırsağın kötü huylu tümörüdür. 

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Nedir?

Kolon, diğer adıyla kalın bağırsak ince bağırsak ve anüs arasında bulunan yaklaşık 1, 5-2 metre uzunluğundaki sindirim sistemi organıdır. Kalın bağırsaklarda posa haline gelmiş sindirim artıklarının su ve mineralleri kalın bağırsakta emilir. Sindirimin yanı sıra kalın bağırsaklar bazı B vitaminleri ve K vitaminin sentezinde rol oynar. Kalın bağırsaklarda tüm bu süreçlerden sorumlu olan bakterilerin oluşturduğu flora tabakası bulunur. Flora tabakasının bozulması sonucu bağırsak hastalıkları yaşanır. 
Kolon (kalın bağırsak) kanseri bu bölgedeki hücrelerin yapılarının bozularak kontrolsüzce büyüyüp çoğalmaları sonucu ortaya çıkar. Kolon kanserinin teşhis ve tedavisi için güncel araştırmalar yoğunlukla devam etmektedir. Buna rağmen kolon (kalın bağırsak) kanserleri halen tüm dünyada en önemli sağlık problemlerinden biri olup her yıl milyonlarca insanın hayatını tehdit etmeye devam etmektedir.
Kolon kanserinin gelişimi genellikle iyi huylu tümörler yani adenomlar üzerinden oluşur. İlerleyen yaşla birlikte adenomların sayısında artış olur. Adenomlar uzun süre sessiz ilerleyebildiğinden hastalığın erken belirtileri fark etmek kolay olmayabilir. 

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Türkiye’de Görülme Sıklığı

Kolon (kalın bağırsak) kanseri, Türkiye’de görülme sıklığı en yaygın olan 5 kanser türünden biridir. Bütün dünya genelinde en çok görülen 3 kanser türünden biri kolon (kalın bağırsak) kanseridir. Diğer yaygın kanser türleri; akciğer kanseri, meme kanseri, prostat kanseri ve mide kanseridir. 
Mide ve kolon kanserinin en yaygın görülen kanser türleri arasında bulunup, sindirim siteminin üyeleri olmaları sağlıklı beslenmenin önemini ortaya koymaktadır. Beslenme alışkanlıklarını sağlıklı olanlar ile değiştirerek sindirim sistemi kaynaklı kanserlerin önlenmesi kolaylaştırılır. 

Sağlıklı yaşam alışkanlıkları; mümkünse geceleri 7-9 saat aralığında uyumak, yeterli miktarda su tüketmek, işlenmiş ve paketli gıdaları tüketmemek, yaşa ve kondisyona uygun düzenli egzersiz yapmak, alkol ve sigaradan uzak durmak olarak özetlenebilir. Düzenli spor, dengeli beslenme ve iyi uyku ile kişinin stresini yönetmesi de kolaylaşacaktır. 

Nedenleri

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Nedenleri

Kolon (kalın bağırsak) kanserinin nedenleri; genetik yatkınlık, bağırsak polipleri, yüksek radyasyona maruz kalmak ve çevresel etkilerdir. Çevresel etkilerle birlikte yaşam alışkanlıkları kolon kanserinin diğer nedenleridir. 
Hayvansal besinlerin aşırı tüketimi ve bitkisel besinlerin tüketiminin azlığı kolon kanserinin en önemli nedenlerinden biridir. İşlenmiş ve paketli gıdalar yüksek oranda yağ ve tuz içerirler. Trans yağlar, hayvansal yağlar ve yanmış yağlar başta sindirim sistemi olmak üzere tüm vücut sağlığını olumsuz yönde etkiler. Lifsiz beslenmek bağırsak hastalıklarının ve kolon (kalın bağırsak) kanserinin bilinen nedenlerinden biridir. Yoğun alkol tüketimi ve sigara kullanımı kanserlerin bilinen önemli nedenlerindedir. 

Düzenli ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek tüm hastalıkların önlenmesinde ve kronik hastalıklarda yaşam kalitesinin yükseltilmesinde önemlidir. 

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Risk Faktörleri

Kolon kanserinin risk faktörleri bulunmaktadır ancak yine de kolon kanseri olan insanların yüzde 75’i belirlenmiş risk grubunun dışında kalabilmektedir. Bu nedenle kalın bağırsak kanser belirtilerine sahipseniz, doktora başvurmalısınız. Hemen her kanser türünde olduğu gibi erken evrelerinde teşhis edilen kalın bağırsak kanserinin tedavi edebilme olasılığı daha yüksektir. 

Kalıtımsal Faktörler ve Ailede Kanser Öyküsü: Ailesinde kolon kanseri ya da kalın bağırsak polipleri öyküsü bulunan insanların kolon kanseri geliştirme ihtimali, bulunmayanlara oranla yüksektir. Özellikle 1. Derece akrabalarında kalın bağırsak kanseri ya da polip öyküsü bulunan insanlar kolon kanseri risk grubundadır.
Polipler: Kalın bağırsakta bulunan polipler, kalın bağırsak kanserinin en önemli risk faktörlerinden biridir. Kanserli doku, genellikle polip üzerinden oluşmaya ve yayılmaya başlar. Bu nedenle polipleri bulunan kişilerin düzenli olarak hekim kontrolünden geçmeleri ve kendilerindeki belirtileri izlemeleri önemlidir.
İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (Crohn ve Ülseratif Kolit): Uzun süreli ülseratif kolit ve crohn hastalığı bağırsak kanserinin risk faktörlerindendir. İnflamatuar bağırsak hastalıklarına sahip kişilerin 50 yaşını beklemeden düzenli olarak tarama testlerini yaptırmaları gerekir.
Radyasyon Maruziyeti: Uzun süreli radyoterapi sonucu kolon kanseri oluşma riski artar. 
Sağlıksız Beslenme Alışkanlıkları: Bağırsaklar, mide ile birlikte sindirim sistemi organlarından biridir. Bitkisel ürünlerin hemen hepsi yüksek oranda lif içerirken, hayvansal ürünler ve kırmızı et lif yönünden fakirdir. Lifsiz beslenmek yani ağırlıklı olarak hayvansal yağ ve kırmızı et tüketmek ile kolon kanseri arasında doğrudan ilişki bulunmaktadır. Kırmızı etin ve hayvansal yağların çok tüketimi, işlenmiş ve paketlenmiş gıdalar başta bağırsaklar ve mide olmak üzere tüm vücut sağlığı için olumsuz etki eder. Lifli gıdalarla beslenmek kalın bağırsakların sağlığı için gereklidir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek bağırsak kanseri riskini azaltacaktır. 
Kalıtımsal ve ailesel faktörler, polipler, adenomlar, crohn ve ülseratif kolit, yüksek radyasyon ve sağlıksız beslenmek kolon kanserinin başlıca risk faktörleridir. Bu faktörler dışında bağırsakların sağlığını ve genel vücut sağlığını tehdit eden faktörler şu şekildedir:

Yoğun alkol kullanımı
Sigara
Obezite
Hareketsiz yaşam
İlerleyen yaş
Tip 2 Diyabet

Belirtiler

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Belirtileri

Tuvalet alışkanlıklarının değişmesi, uzun süreli kabızlık ya da ishal
Sık sık tuvalete gitmek ama yine de yetersiz dışkılamak
Rektum bölgesinde ağrı ve kramplar
Rektumda kanama
Dışkı renginin değişmesi
Dışkıda kan görülmesi ya da mukus görülmesi
Dışkının boyutunun olağandışı değişmesi, çok ince ve uzun parçalar halinde dışkılamak
Bel bölgesinde rahatsızlık ve şişkinlik
Halsizlik, dinlemeye rağmen geçmeyen yorgunluk
İştahsızlık 
Mide bulantısı ve kusma
Planlanmamış kilo kaybı
Alt karın bölgesinde ağrı ve kramplar
Alt karın bölgesinde ele gelen kitleler
Dışkıdaki ya da anüsteki kanamaya bağlı olarak kansızlık

Tanı Yöntemleri

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Tanı Yöntemleri

Hekim öncelikle aile öykünüze ve tıbbi öykünüze başvuracaktır. Ardından fizik muayene ve kolon (kalın bağırsak) kanserden şüphelenmesi halinde bir takım tetkikler isteyecektir.

Kolon kanserinin tanısı ilk etapta endoskopik tetkikler (kolonoskopi, rektoskopi, sigmoidoskopi, sanal kolonoskopi)  esnasında alınan örneklerin patoloji laboratuvarında değerlendirilmesiyle konur. Kanser tanısının kesinleşmesinin ardından hastalığın değerlendirmesinde ve hastalık evresinin belirlenmesinde görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Akciğer filmi, tüm karın bilgisayarlı tomografisi (BT), ultrasonografi (US), manyetik rezonans görüntüleme (MR), endorektal ultrasonografi (ERUS), pozitron emisyon tomografisi (PET) hastanın ve tümörün özelliğine göre istenen diğer incelemelerdir. Bu değerlendirme sonucunda hastalığın evresi belirlenir ve tedavi planı oluşturulur. 

Hastalığın seyri ve vücuda olabilecek diğer etkilerini saptamak için tam kan sayımı, biyokimyasal tetkikler gibi kan testleri de kullanılır. Bu kan testlerinden bir tanesi olan CEA (karsinoembriyonik antijen) tetkiki kalın bağırsak kanserlerinde yükselen bir belirteçtir ve hastalığın tanı ve takibinde kullanılabilmektedir.

Kanser Evreleri

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Evreleri

Kolon (kalın bağırsak) kanserinin uygun tedavisi için evreleme yapılmaktadır. Kolon (kalın bağırsak) kanserinde evreleme, diğer birçok kanser türünde olduğu gibi TNM isimli teknikle yapılmaktadır.  Kolon kanserinin 0’dan 4’e kadar toplamda 5 evresi vardır.

TNM tekniği, tümör, lenf düğümü ve metastaz terimlerinin İngilizce kısaltmasından oluşur. Açılımı şu şekildedir:

T- Tümör (Tumor): Tümörün boyutu ve yerini ifade eder.
N- Lenf Nodülü (Node): Kanserli hücrelerin lenf düğümlerine ve lenf sistemine yayılımını ifade eder.
M- Uzak Metastaz (Metastasis): Kanserli hücrelerin uzak organ ve dokulara yayılımını ifade eder.
Kolon kanserinde evrelere göre ilerleme oldukça, kolonun içinden dışına doğru kanserli hücrelerin yayılımı olur. Kolon kanserinin yayılımı sırasıyla; mukoza, submukoza, kas tabakası, seroza ve lenf nodları şeklinde olmaktadır.

Evre 0: Kolon kanserinin erken aşamasıdır. Karsinoma in stu veya intramukozal karsinom olarak da isimlendirilir. Bu evrede kanserli hücreler yalnızca mukoza içinde bulunur. Kolon kanseri tedavisinin başarı oranının en yüksek olduğu evredir. Kanserli hücrelerin bulunduğu polipler cerrahi operasyonla alınabilir. 
Evre 1: Kolon kanserinin bu evresinde kanserli hücreler mukoza tabakasını geçerek, mukoza altına (submukoza katmanı) ya da kas katmanına (muskularis) ulaşmıştır. Ancak tümörlü hücreler kolon duvarının tüm katmanlarını tutmamıştır, seroza tabakasında bulunmaz. Kanserli hücreler kolonla sınırlıdır, lenf düğümlerinde izlenmezler. Cerrahi operasyonla kolonun etkilenmiş kısmı alınabilir. 
Evre 2: Kolon kanserinin 2. Evresinde kolon duvarının tüm tabakaları kanserli hücreler tarafından tutulmuştur. Mukoza, submokuza, kas tabakası, seroza tabakasında kanserli hücreler bulunabilir. Kanserli hücrelerin ilerleme derinliğine göre 2. Evre alt evrelere ayrılır. 
Evre 3: 3. Evre kolon kanserinde, kanser çevre dokulara yayılmıştır. Bölgesel lenf bezlerinde ve diğer çevre dokularda kanser tutulumu vardır. 
Evre 4: Bu evre kolon kanserinin ilerlemiş, son evresidir. Kanserli dokular; kolonda, çevre dokularda, bölgesel lenf bezlerinde bulunur ve uzak metastaz yapmıştır. Kolon kanserinde uzak metastaz sıklıkla akciğer ve karaciğerde görülür.

Tedavi Yöntemleri

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Tedavi Yöntemleri

Kolon kanserinin tedavisi için çeşitli yöntemler birlikte ve sırayla kullanılabilirler. Bu yöntemlerin en sık kullanılanları; cerrahi, kemoterapi yani ilaç tedavisi ve radyoterapi yani ışın tedavisidir.

Bu yöntemlerden hangilerinin kullanılacağını belirlemek için, hekim tarafından kolon kanserinin evresinin ve seyrinin bilinmesi gerekir. Hastalığın tanısının ardından tedavi planı oluşturulur. Hastalığın seyrine göre tedavinin planı güncellenebilir.

Cerrahi Tedavi Yöntemi: Özellikle erken evre kolon kanserinin tedavisi için kullanılan yöntem ameliyattır. Kolektomi adı verilen bu cerrahi işlemle, kolonun tümörden etkilenmiş kısımları çıkartılır. Tümörün yerleşim yerine göre, bağırsağın bir bölümünün ya da tümünün çıkartılması gerekebilir. Kolektomi ameliyatları açık ya da kapalı yani laparoskopik yöntemle uygulanabilir. 
Kolektomi ameliyatı sırasında tümörün boyutu ve derinliğine bağlı olarak kalın bağırsağın kalan kısımları birleştirilebilir. Bu cerrahi işleme anastomoz ismi verilir. Bazı durumlarda kalın bağırsak karın duvarından dışarı çıkartılabilir. Bu cerrahi işleme kolostomi adı verilir. Kolostomi kalıcı ya da geçici bir süre için uygulanabilir. 

Kolon kanserinin ilerlemiş evrelerinde çevre dokularda ve bölgesel lenf düğümlerinde tutulum olur. Bu durumda cerrahi operasyonla tümörden etkilenmiş çevre dokular ve lenf nodları da cerrahi işlemle çıkarılır. Kolon kanserinin 4. Evresinde görülen uzak metastazlar ile hastanın ve tümörün uygunluğuna bağlı olarak karaciğer ve akciğerdeki tümörlü alanlar çıkarılabilir. Metastaz kökenli tümör tutulumlarının çıkarıldığı cerrahi operasyonlara metastazektomi adı verilir.

Kolon kanserinin erken evrelerinde yalnızca kolektomi operasyonu yeterli olabiliyorken, 3. Evre ve 4. Evre kolon kanserinde ameliyat öncesinde ve sonrasında kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir.

Kemoterapi: Kemoterapi tedavisi, tümörlü hücrelerin çoğalıp yayılmasını engeller. Kemoterapi kolon kanserinin birincil tedavi yöntemi değildir. Cerrahi operasyonların öncesinde ve sonrasında kullanılabilir. Kolon kanserinin ilerlemiş 4. Evresinde semptom giderici ve hastanın hayat kalitesini iyileştirici amaçla kullanılabilir. Hastanın durumuna ve tümörün yapısına göre; hekim tarafından kemoterapi uygulamaları damardan ya da hap şeklinde yapılması kararlaştırılır.
Radyoterapi: Radyoterapi tedavisi yüksek enerjili ışınların tümörlü hücreleri hedef alarak, kromozom yapılarını çoğaltmalarını engelleyecek biçimde mutasyona uğratmasıdır. Radyoterapi hareketli organlarda dolayısıyla kolon kanserinde sık kullanılan uygulamalardan biri değildir.
İmmünoterapi: Hastanın kendi bağışıklık hücrelerinin tümöre karşı aktivitelerini arttırmaya yönelik bir tedavi türüdür. Kolon kanserinde immünoterapi tedavisi cerrahi operasyon sonrasında, hastalığın tekrarlama ihtimaline karşılık uygulanabilmektedir.
Hedefe Yönelik Tedaviler: Kemoterapiye yanıt vermeye kolon kanserlerinde, hedefe yönelik tedavi seçeneği kullanılabilmektedir.
Kolon kanserinin tedavisi hekim tarafından; hastanın genel sağlık durumuna, kanserin evresine göre planlanmaktadır. Hastalığın seyrine göre tedavi planı hekim tarafından güncellenebilir. 

Kolon (Kalın Bağırsak) Kanseri Korunma Yolları

Kolon kanserinin yapısal risk faktörleri değiştirilemez ancak çevresel faktörlerin ve yaşam alışkanlıklarının değiştirilmesiyle kolon kanserinden korunmaya katkı sağlanabilir. Kolon kanserinden korunmak için;

Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek önemlidir. Hayvansal ürünlerin ve kırmızı etin tüketimi sınırlandırılmalı, günlük lif alımı artırılmalıdır. İşlenmiş ve paketlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır. 
Sigara kullanımında kaçınmak gerekir. Sigara kullanımı başta akciğer ve dolaşım sistemi olmak üzere, tüm kanser türleri için risk faktörüdür. Sigara tüm vücuda olumsuz etkileri kanıtlanmış kanserojen bir üründür.
Yoğun alkol kullanımından kaçınmak gerekir. Tüm toksik ürünlerde olduğu gibi alkol de vücutta bir yere kadar tolere edilir. Ancak düzenli ve aşırı alkol tüketimi karaciğerlerin ve tüm sindirim sisteminin sağlığını olumsuz yönde etkiler.
Stresi yönetmeyi öğrenmek, kolon kanserine karşı etkin korunma yöntemlerinden biridir. Stres vücudun olağan işlevleri için gereklidir. Uyanmak gibi rutin ya da tehlike anlarında hızlı karar alabilmek gibi akut durumlar için stres gereklidir. Ancak yönetilemeyen yüksek stres vücut için yıkıcı etkilere sahiptir. Stresi yönetebilmek için düzenli uyumak ve düzenli olarak egzersiz ya da meditasyon yapmak önerilebilir. 
İdeal kiloyu korumak hemen her sağlık sorununa karşı vücudun direncini artıracaktır. İdeal kilonun üzerinde ya da obez olmak; sindirim sisteminin hastalıklarına, kalp ve dolaşım sorunlarına, omurga hastalıkları ve diyabete neden olabilir.
Yaşa ve kondisyona uygun bir egzersiz programı oluşturmak hem fiziksel hem de ruhsal sağlığın korunması için gereklidir. Düzenli olarak egzersiz yapmak; vücudun direncinin artırılmasına ve kolon kanseri de dahil tüm sağlık sorunlarının önlenmesine katkı sağlar.
Yeterli kalsiyum ve D vitaminine sahip olmak kanserli hücrelerin kontrolsüz aktivitelerinin azalmasına yardımcı olacaktır.
Tarama testlerini yaptırmak özellikle risk grubunda olanlar için önemlidir. Herhangi bir şikayet olmaksızın 45 yaş üzerinde her sağlıklı bireyin dışkıda kan ve kolonoskopi tetkiklerini yaptırması gereklidir. Kanserin erken tanısı tedavinin başarısını artırmaktadır.